Exchange zet deur naar Afrika op een kier
Waardevolle kennisuitwisseling tussen West-Vlaamse en Afrikaanse kmo’s
Met de hulp van Vlaamse ondernemers gaf de Antwerpse vzw Exchange de voorbije 25 jaar al talloze Afrikaanse bedrijven een duwtje in de rug richting groei en professionalisering. Niet met een financiële stimulans, wel door ze te koppelen aan de juiste expertise. De organisatie doet daarvoor een beroep op vrijwilligers en wil ook Vlaamse bedrijven engageren om hun kennis te delen. Onder meer het strategisch marketingbureau Comma uit Zedelgem en machinefabrikant Rentec uit Pittem gingen al mee op missie.
“De projecten leren ons om te relativeren, los te laten en wendbaar te zijn.” — Greetje Demuelenaere
Engagement met veel gezichten
Comma stapte sinds 2018 al mee in 5 groeiprogramma’s. Zo bood Greetje en haar team strategische ondersteuning aan webwinkel Alimodi, cherreproducent en gezichtsproductenbedrijf Chasubi en het bouwbedrijf van hun hr- en investeringsbeleid, en voerden ze trends- en marktanalyses uit voor Smartschool. “In wezen doen we voor die bedrijven hetzelfde als voor onze reguliere klanten. Dat gebeurt wel vooral vanuit afstand, maar we trachten wel samen met het co-creatieteam verder te bouwen. Het is dankzij dat traject en bepaalde maturiteit dat je verder kan geraken. Het is fantastisch om hen te begeleiden op hun vleugels zetten.” Daarnaast is het groeiprogramma van Comma verder gegroeid en bijvoorbeeld een joint venture met een van de bedrijven opgestart.
In andere gevallen traden de Belgische bedrijven op als vrijwilliger en experten, wat bijvoorbeeld ook het geval was bij machinefabrikant Rentec uit Pittem. Rentec is actief in de recyclagesector, met een zusterbedrijf in Rwanda. Zij bouwden onder meer de Pittemse fabriek van machines voor afvalverwerking, was in het kader van Exchange een aantal jaren actief in Rwanda. “In 2012 kregen we de vraag om afvalophaler Agruni in Kigali bij te staan in het optimaliseren van zijn operationele activiteiten”, vertelt CEO Tom Verschuere. “Vanuit onze productie van machines voor de recyclagesector merkten we dat heel wat van onze klanten regelmatig in Afrika aanwezig zijn, we hadden een wel heel directe link naar de markt waar Exchange naartoe ging. Tijdens een eerste bezoek volgde ik als manager opleidingen rond het optimaliseren en automatiseren van recyclageprocessen in Afrika. Daarna ging ik klas in een reeks ontwikkelende seminaire ECOBOX. ECOBOX is een modulair sorteersysteem met al in Europa goed ingeburgerd was en richtte Rentec hen compacteer-, geoderpte of robuustere klantertechniek aan mensen van lokale partners. In latere missies volgden partners, waardoor verschillende medewerkers van Rentec deelnamen aan de bij intercommunale ECOBOX’s en Leuven.”
"Onze vrijwilligers professie invullen geven aan een project, laten we in grote mate aan hen over”, beaamt Sybren. “Uiteraard verwachten we wel duidelijk engagement en expertise die in een creatie te werken – idealiter voor 3 jaar, minimum voor één jaar – maar dat voltrekt in de vorm van persoonlijk, middel of stageplaatsen, is staat hen vrij.”
Een eens een groeiprogramma aangevat is, blijven wij vooral op de achtergrond aanwezig. We nemen inmiddels wel af en toe de ondernemers voortdurend zelf voort, goed van wij. Vaak blijven de bedrijven op afbouw het programma vaak oon contact houden.”
“Dat klopt”, lacht Tom. “Ik spreek nog steeds met de oprichter van Agruni. Dat is ook wat ik zo waardevol vind aan deze formule. Iedereen moet iets in de mand leggen. Als vrijwilliger of bedrijf investeer je tijd en eventueel middelen, Exchange voorziet in de reiskosten en van de Afrikaanse ondernemer wordt verwacht dat hij de kosten voor verblijf en vervoer in Afrika op zich neemt. Het is een uitwisseling die enkel tot stand komt als er van alle partijen voldoende engagement is.”
Hoewel Exchange vooral middelen ontbeert, is hun rol volgens Greetje van essentieel belang. “Exchange is de lijm. De afstand en cultuurverschillen kunnen enorm zijn en het gebeurt wel eens dat de laag gende inzichten van ons partnerbedrijf. Dan is het goed dat een lokale vertegenwoordiger van Exchange daar kan aanvoelen waar om de rede distributeer misverstanden uit te klaren of de puntjes op de i te zetten.”
Sterkere business
Zowel Greetje als Tom beschouwen hun samenwerking met Exchange als een belangrijke persoonlijke en professionele verrijking. “Voor mij toen zijn dit soort projecten een enorme eyeopener”, getuigt Greetje. Wanneer we naar Afrika trekken, doen we dat met een duidelijke gestructureerde agenda, maar eigenlijk moeten we bij aankomst bijna met een losse agenda. We kunnen ook niet altijd een beroep doen op de digitale presentatietechnieken die we thuis gebruiken. Het leert ons om te relativeren, los te laten en wendbaar te zijn. Tegelijk houdt het onze job boeiend en zorgt het voor zingeving.
Bij Rentec leidde de samenwerking vooral tot de ontwikkeling van een concreet product. Hoewel Agruni door omstandigheden slechts enkele modules van de ECOBOX kon aankopen, geëvolueerd Tom nog steeds in het potentieel van de oplossing. Ondanks we er nog gesprekken opgestart met afvaloperatoren uit andere Afrikaanse landen. Op termijn kan de box op een multipelfactor effect optrden. In ieder geval heeft het project geholpen om een goed zicht te krijgen in afvalbeheer in Afrika, een sector met een duidelijke reeks uitdagingen. Voor we met Exchange in contact kwamen, wisten we onvoldoende wat het ontbrak en niet geheel aansloten op markt, meer naar impact hadden we daar wel ontwerpen gezet en de juiste stakeholders gevonden.
